Habilitacja w Polsce uznawana jest za skostniałą i sztywną formę oceniania kompetencji naukowych człowieka. Nie jest ona sitem, które selekcjonuje pod względem wartości. Nie jest świadectwem dojrzałości naukowej. Tytuł doktora habilitowanego, choć pięknie brzmiący i zapewniający uznanie, oznacza w rzeczywistości spełnienie konkretnych, ale niekoniecznie najwłaściwszych wymagań.
Przygotowanie rozprawy dysertacyjnej, zarówno doktorskiej, jak i habilitacyjnej jest przedsięwzięciem nie tylko trudnym, ale i skomplikowanym. Może być również rozpatrywane w kategorii projektu. Wymaga ono posiadania nie tylko zasobu wiedzy, czasu czy środków (materialnych, finansowych). Potrzebne jest głębokie przeświadczenie osoby podejmującej trud napisania rozprawy dysertacyjnej o własnych możliwościach (predyspozycjach) naukowo – badawczych. Inną kwestią jest znajomość obowiązujących uregulowań prawnych i zwyczajowych dotyczących szeroko rozumianej dysertacji, zarówno pod względem organizacyjnym, formalnym, jak i merytorycznym.
Rozprawa habilitacyjna — powinna stanowić znaczny wkład autora w rozwój określonej dyscypliny naukowej lub artystycznej. Rozprawę habilitacyjną może stanowić:
- powstałe po uzyskaniu stopnia doktora dzieło, opublikowane w całości lub zasadniczej części, albo jednotematyczny cykl publikacji;
- zrealizowane oryginalne osiągnięcie projektowe, konstrukcyjne, technologiczne lub artystyczne, jeżeli spełnia wymaganie określone w ustawie;
- część pracy zbiorowej, jeżeli opracowanie wydzielonego zagadnienia jest indywidualnym wkładem osoby ubiegającej się o nadanie stopnia doktora habilitowanego, odpowiadającym wymaganiu określonemu w ustawie.
Rozprawa habilitacyjna powinna być dowodem znacznego wkładu w rozwój dyscypliny naukowej lub artystycznej. Musi zawierać sformułowanie, analizę i w określonych dyscyplinach rozwiązanie nowego problemu naukowego lub artystycznego, ważnego dla rozwoju dyscypliny nauki lub sztuki, bądź rozwiązanie problemu znanego już, lecz dotychczas nie rozstrzygniętego.