Wskazanie dyscypliny naukowej, w której habilitant zamierza przeprowadzić postępowanie habilitacyjne i przedstawić swoje osiągnięcie naukowe, jest niezmiernie istotne. Umiejscowienie podejmowanych przez habilitanta badań w określonej dziedzinie i dyscyplinie naukowej oraz określenie jego wkładu w rozwój tej dyscypliny jest dopełnieniem procesu badawczego i jednocześnie warunkiem wszczęcia postępowania habilitacyjnego.

Nie jest to jednak prosta decyzja, zwłaszcza gdy podejmowane zagadnienie pojawia się w różnych kontekstach w różnych dziedzinach nauki lub jest interdyscyplinarne. Należy wówczas określić, gdzie znajduje się główny ciężar tego zagadnienia. Dylematy związane z wyborem dziedziny, a zwłaszcza dyscypliny naukowej są przedmiotem rozważań prowadzonych na szczeblu Centralnej Komisji ds. Stopni i Tytułów oraz w innych gremiach naukowych.

Poniżej zaprezentowano przykład stanowiska w tej sprawie, który pozwoli zobrazować wagę problemu.

Jako przykład posłuży rozróżnienie problemów badawczych podejmowanych w dyscyplinach: ekonomia, finanse i nauki o zarządzaniu, jako dyscyplinach pokrewnych, wchodzących w skład tej samej dziedziny, czyli dziedziny nauk ekonomicznych. Na problematykę podejmowaną w tych dyscyplinach często nakładają się problemy naukowe podejmowane w innych dziedzinach, wydających się na pozór dość odległymi od dziedziny nauk ekonomicznych. Na przykład zagadnienia ekonomiczne podejmowane są w dziedzinie nauk technicznych, w różnych dyscyplinach, jak np. w dyscyplinie inżynieria produkcji lub w dyscyplinie górnictwo i geologia inżynierska, w ramach szczegółowych specjalności tych dyscyplin, jaką jest na przykład ekonomika i organizacja górnictwa. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że specjalności nie są ujęte w sposób formalno-prawny, tak jak dziedziny i dyscypliny w formie rozporządzenia, ale są systematyką zwyczajową, funkcjonującą co najwyżej w opracowaniach naukowych.

Koncentrując się na przykładzie dyscyplin pokrewnych, wchodzących w skład jednej dziedziny nauki, jakimi są ekonomia, finanse i nauki o zarządzaniu, należy zwrócić uwagę, że tak jak w przypadku wszystkich innych dziedzin i dyscyplin, tak i w tym przypadku mamy do czynienia ze stałym, dynamicznym rozwojem nauki, pojawianiem się różnych nowych podejść i metod badawczych, powstawaniem nowych specjalności i kierunków naukowych. Powoduje to, że niektóre obszary badań są trudne do jednoznacznego i wyraźnego rozgraniczenia. Poszukując miejsca podejmowanego zagadnienia w poszczególnych dyscyplinach, należy w pierwszej kolejności sięgnąć do podstawowych problemów stanowiących podwaliny danej dyscypliny naukowej. Odnosząc się do wybranego przykładu, należy zwrócić uwagę na podstawowe problemy podejmowane w ekonomii, finansach i naukach o zarządzaniu. Ekonomia bada zachowania ludzi oraz zachodzące między nimi interakcje w procesie gospodarowania w warunkach ograniczoności zasobów.

W szczegól­ności do zakresu badań ekonomii należy:

• analiza sektora publicznego,
• analiza wzrostu, rozwoju i wahań koniunkturalnych gospodarki i jej poszczególnych sektorów,
• funkcjonowanie rynków,
• ekonomia przestrzenna,
• ekonomia międzynarodowa,
• teoretyczne podstawy polityki społeczno-ekonomicznej i sektorowej,
• historia myśli ekonomicznej,
• historia gospodarcza.

Ekonomia formułuje hipotezy oraz buduje modele dotyczące zależności między zmiennymi realnymi i pieniężnymi występującymi w procesie gospodarczym oraz poddaje je testom empirycznym. Badania w zakresie ekonomii mają u podstaw fundamentalne kategorie ekonomiczne, takie jak: równowaga ekonomiczna, efektywność ekonomiczna, racjonalność zachowań, optymalność decyzji w aspekcie ogólnoekonomicznym.

Finanse badają zjawiska związane z działalnością człowieka, w której to działalności występuje przepływ pieniądza, a więc przede wszystkim zjawiska związane ze sferą finansową gospodarki. Badania w zakresie finansów obejmują w szczególności analizę przyczyn i skutków przepływu pieniądza między podmiotami gospodarczymi. Dyscyplina finanse analizuje motywy i kryteria decyzji podejmowanych przez podmioty gospodarcze.

W obszarze finansów sytuują się również badania dotyczące szeroko rozumianej sprawozdawczości finansowej, czyli przygotowania i analizy informacji finansowych na potrzeby podejmowania decyzji. W szczególności do obszaru badań finansów należą: w ujęciu podmiotowym: finanse publiczne, finanse przedsiębiorstw, finanse osobiste i gospodarstw domowych, instytucje finansowe (w tym: banki, zakłady ubezpieczeń, towarzystwa funduszy inwestycyjnych i emerytalnych), finanse międzynarodowe; w ujęciu funkcjonalnym: inwestowanie (zwłaszcza wtedy, gdy celem jest uzyskanie dochodu finansowego), pozyskiwanie kapitału, rynki finansowe, polityka finansowa, analiza i transfer ryzyka finansowego, redystrybucja środków finansowych (np. przez system podatkowy).

Nauki o zarządzaniu zajmują się powstawaniem, funkcjonowaniem, przekształcaniem, rozwojem oraz współdziałaniem organizacji gospodarczych, przede wszystkim przedsię­biorstw, lecz również instytucji sektora publicznego (administracji rządowej i samorządowej, instytucji naukowych, oświatowo-wychowawczych, służby zdrowia, opieki społecznej, instytucji kulturalnych i innych).

Problemy funkcjonowania i rozwoju organizacji mogą być rozpatrywane w naukach o zarządzaniu w kilku płaszczyznach:

• według rodzaju organizacji: przedsiębiorstw, organizacji non profit, jednostek administracyjnych, organizacji wirtualnych i innych;
• według funkcji zarządzania: planowanie, organizowanie, motywowanie, kontrolowanie;
• według procesów: procesy podstawowe, procesy wspierające, procesy usługowe;
• według obszarów działalności, np. zarządzanie produkcją, zarządzanie logistyką, zarządzanie jakością, zarządzanie marketingiem, zarządzanie procesami technolo­gicznymi itp.
• według zasobów: zasoby materialne, zasoby ludzkie, zasoby techniki, zasoby wiedzy i informacji, zasoby finansowe;
• według poziomów zarządzania: zarządzanie strategiczne, taktyczne i operacyjne;
• według systemów i metod zarządzania: np. zarządzanie systemowe, zarządzanie zmianami.